انواع سمپلر ها بر اساس تعداد کانال:
اصول عملکرد سمپلرهای آزمایشگاهی
اجزای تشکیل دهنده سمپلرهای آزمایشگاهی
نکات مهم در هنگام کار با سمپلر
نحوهی تمیزکردن و آلودگیزدایی از یک سمپلر آزمایشگاهی
نکاتی در خصوص نگهداری صحیح از یک سمپلر
سمپلر آزمایشگاهی یا میکروپیپت یکی از مهترین و پرکاربردترین ابزارهای موجود در بخش های مختلف آزمایشگاه است. نام دیگر سمپلرها، پیپتها یا میکروپیپتها است و برای برداشت و انتقال حجم معینی از مایعات و محلول های مورد نظر استفاده میشود.
سمپلر یا میکرو پیپت و یا پیپتور از جمله وسایلی است که با داشتن محدوده ای بین ۰.۲ الی ۱۰.۰۰۰ ماکرولیتر در آزمایشگاه های بیولوژی مولکولی، برای جابجایی و مکش محلول ها استفاده می شود. حجم آن بسته به نوع کاربرد آن از محدوده ی رنجی بین 0.2 الی 10000 ماکرو لیتر است و جهت استفاده در روشهای بیولوژی مانند PCR ، Real time PCR و … ساخته شده اند. در واقع سمپلر نوعی پیپت ساده می باشد که قادر است نمونه های مایع را (با مقیاس کم) جابه جا نماید.
دستگاه سمپلر از طریق مکش و جا به جایی هوا توسط بالشتک های هوا کار انتقال محلول را انجام می دهند. سمپلرها انواع مختلفی دارند که هر یک میتوانند مقادیر مشخصی از مایعات را جابجا کنند و برای اهداف متفاوتی به کار میروند. سمپلرها با توجه به حجمی که جابجا میکنند، دارای بخشی به نام تیپ (Tip) یا سرسمپلر هستند که بر روی بخش ابتدایی سمپلر (جایی که مایع را میکشد) قرار میگیرد و در واقع مایع مورد نظر دورن سرسمپلر قرار گرفته و از این طریق منتقل میشود. پس از اتمام جابجایی، سرسمپلر توسط دکمه اجکتور سمپلر، از آن جدا میشود.
سمپلرهای آزمایشگاهی، در انواع مختلفی ساخته میشوند و هرکدام ویژگیها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. بهطورکلی سمپلرها در ۲ نوع ساخته می شوند :
میکروپیپتهای ثابت برای جابجایی حجم مشخصی از محلولها به کار میروند
در سمپلرهای متغییر بخشی طراحی شده است که میتوان از طریق آن میزان و حجم محلول قابل برداشت توسط سمپلر را تغییر داد.
با استفاده از سمپلرهای حجم ثابت تنها میتوان حجم معین و از پیش تعیین شدهای را جابهجا نمود و امکان تنظیم و تغییر حجم نمونهبرداری شده، وجود ندارد. به عنوان مثال چنانچه از یک سمپلر حجم ثابت ۵۰ میکرولیتری بهمنظور حجمبرداری از یک مایع استفاده شود، تنها میتوان به میزان ۵۰ میکرولیتر از نمونه حجمبرداری کرد و امکان برداشت مقدار کمتر و یا بیشتر از ۵۰ میکرولیتر میسر نمیباشد.
اما در سمپلرهای حجم متغییر، امکان تنظیم و تغییر حجم نمونهبرداری شده وجود دارد و میتوان بنابر نیاز، حجم سمپلر را تغییر داد. نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که سمپلرهای حجم متغییر دارای حجم مینیمم و ماکزیمم هستند و کاربر تنها در این رنج میتواند از نمونه حجمبرداری نماید.
مزیت مهم سمپلرهای حجم ثابت نسبت به سمپلرهای حجم متغیر، آن است که تعداد قطعات درگیر در این مدل از سمپلرها، کمتر از سمپلرهای حجم متغیر است و این مساله باعث میشود تا سرویس و کالیبراسیون آن آسانتر باشد.
نکته :
لازم به ذکر است که با وجود برخورداری سمپلر های ثابت از دقت بالاتر نسبت به سمپلر های متغیر، با این حال میکرو پیپت متغیر به جهت داشتن محدوده حجم بالاتر، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
در کارهای متداول و معمول آزمایشگاهی، از سمپلر تک کاناله برای نمونهبرداری از مایعات استفاده میشود. اما در مواردی که نیاز است تا از یک نمونه به صورت مکرر حجمبرداری صورت گیرد، بهمنظور سهولت در کار و سرعت بیشتر، از سمپلرهای چند کاناله استفاده میشود. سمپلر های چند کانال در دو نوع هشت و دوازده کانال هستند .
در سمپلرهای مکانیکی، بهمنظور حجمبرداری از مایعات و یا تخلیهی نمونهی حجمبرداری شده، نیاز است تا کاربر در طول مراحل حجمبرداری، دکمهی حجمبرداری را به صورت دستی کنترل نماید که این کار خود نیازمند مهارت و تجربه است و باید نکات مختلفی رعایت شوند. اگر کار با میکروپیپت های آزمایشگاهی به صورت حرفه ای انجام نگیرد ممکن است عملکرد دستگاه دچار مشکل شود و ممکن است اختلاف بین حجم کشیده شده و حجم تعیین شده زیاد باشد.
در سمپلرهای الکترونیکی، مکش و تخلیهی نمونه بر اساس تنظیمات دستگاه و به صورت یکنواخت صورت میگیرد و کاربر نقش کمتری در مراحل آن ایفا میکند. سمپلر الکترونیک بر خلاف نوع دستی آن بر اساس نیروی الکترونیکی عمل کرده و نیروی انسانی نقش چندانی در آن ایفا نمیکند. مکش و تخلیه در این میکروپیپت ها بر اساس تنظیمات ست شده دستگاه ، به صورت یکنواخت انجام می گیرد.
نکتهای که باید در نظر داشته باشید، آن است که گرچه حجمبرداری با استفاده از یک سمپلر آزمایشگاهی الکترونیکی به صورت راحتتری انجام میشود، اما این نوع از سمپلرها دارای معایبی نیز هستند. به عنوان مثال سمپلرهای الکترونیکی نسبت به سمپلرهای مکانیکی از وزن بیشتری برخوردار هستند که این مورد در طولانی مدت باعث خستگی دست کاربر میشود. همچنین علاوهبر قیمت بیشتر، هزینهی تعمیرات و نگهداری آنها نیز نسبت به یک سمپلر مکانیکی بیشتر است.
کارکرد سمپلر ها از لحاظ فنی به دو دسته کلی تقسیم می شود:
سمپلرهای آزمایشگاهی به لحاظ اصول عملکرد، به ۲ دستهی تقسیم میشوند :
سمپلر جابهجایی هوا
سمپلر جابهجایی مثبت
هرکدام ویژگیهای مخصوص به خود را دارند و برای کار در شرایط خاصی مناسب هستند.مایعات و نمونههای موجود در آزمایشگاه، هر کدام دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی میباشند و با توجه به ماهیت نمونهای که قصد حجمبرداری از آن را دارید، میبایست نسبت به انتخاب سمپلر آزمایشگاهی جابهجایی مثبت و یا سمپلر آزمایشگاهی جابهجایی هوا، اقدام نمایید.
سمپلرهای جابهجایی هوا جزو متداولترین و پرکاربردترین انواع سمپلر در آزمایشگاهها محسوب میشوند و بهمنظور حجمبرداری از محلولهای آبی ، ایدهآل هستند. سمپلرهای جابهجایی هوا که عمده میکروپیپت ها را شامل می شوند به صورت جابجایی هوا است به گونه ای که فضای بین پیستون و مایع مورد نظر هوا وجود دارد و با جابجایی هوا سمپلر کار می کند.
مکانیزم عملکرد این نوع از سمپلرها به گونهای است که پیستون هرگز در تماس مستقیم با نمونه قرار نمیگیرد و همواره میان نمونهی حجمبرداری شده با پیستون، مقداری هوا وجود دارد. نقطه ضعف این نوع از سمپلرها، در حجمبرداری از مایعات ویسکوز و یا دارای چگالی بالا است و هرچه مایع حجمبرداری شده دارای چگالی بیشتری باشد ، خطای اندازهگیری در این نوع از سمپلرها بیشتر است. همچنین چنانچه نکات مربوط به حجمبرداری رعایت نشود ، امکان آلوده شدن قطعات داخلی این نوع از سمپلرها وجود دارد.
در سمپلرهای جابهجایی مثبت پیستون مستقیما با مایع در ارتباط می باشد که برای کار با محلول های غلیظ با ویسکوزیته مورد استفاده قرار می گیرند.سمپلرهای جابهجایی مثبت، برای حجمبرداری از نمونههای ویسکوز، چگال، فرار، رادیواکتیو و نمونههای خورنده مناسب هستند.در این نوع از سمپلرها، پیستون بخشی از نوک سمپلر بوده و برخلاف سمپلرهای جابهجایی هوا، میان نمونه و پیستون هیچگونه فاصلهای وجود ندارد و پیستون با نمونه در تماس مستقیم قرار دارد. این ویژگی باعث میشود تا دقت این نوع از سمپلرها در حجمبرداری از مایعات ویسکوز و چگال، بیشتر از دقت سمپلرهای جابهجایی هوا باشد.
البته باید توجه داشت که به علت آنکه در سمپلرهای جابهجایی مثبت، پیستون بخشی از نوک سمپلر است، هزینهی حجمبرداری با این نوع از سمپلرها، بیشتر از سمپلرهای جابهجایی هوا است.
تصویر یک سمپلر جا به جایی هوا و یک سمپلر جا به جایی مثبت را در شکل زیر مشاهده می نمایید:
پیستون (Pluger)
این قسمت جهت برداشت و تخلیه مایعات مورد استفاده قرار می گیرد ، به طوری که با فشردن آن به سمت پایین مایع تخلیه شده و با بالا آمدن پیستون مایع برداشته میشود. این پیستون برای فشردن دارای دو مرحله است که مرحله اول برای برداشت و مرحله دوم برای تخلیه فشرده میشود.
خارج کننده سرسمپلر (Tip Ejector)
این دکمه در بالای بدنه دستگاه برای خارج کردن و به اصطلاح اوت کردن سرسمپلر از آن، مورد استفاده قرار میگیرد.
تنظیم کننده حجم (Volume Adjactment)
این قسمت در سمپلرهای متغیر طراحی شده است که با یک پیچ و چرخش آن مقدار حجم مورد نظر مایع را تنظیم می کنیم .
نمایشگر حجم (Volume Disply)
با چرخش پیچ تنظیم حجم ، مقدار حجم مورد نظر در قسمت پایین تر و روی صفحه ای نمایش داده می شود .
بدنه پیپت (Pipette Body)
بدنه سمپلر آزمایشگاهی قسمتی است که با ایجا خلا در لولههای درون آن، حجم مشخصی از مایعات جابجا میشود.
انتهای سمپلر یا سر سمپلر (Pipette Head)
بخش انتهایی دستگاه سمپلر است که تیپ یا سرسمپلر (نوک سر سمپلر) بر روی آن نصب میشود.
سرسمپلرها در اندازهها و رنگهای مختلف برای حجمهای متفاوت ساخته شدهاند. در زیر به معرفی انواع سرسمپلرها و حجمهایی که میتوانند جابجا کنند، میپردازیم:
این سرسمپلرها برای حجمهای پایین مانند ۰٫۲ تا ۱۰ میکرولیتر مورد استفاده قرار میگیرد.
این نوع از تیپها برای حجمهای ۲ تا ۲۰۰ میکرولیتر به کار میروند.
از این سرسمپلر برای حجمها بالا حدود ۲۰۰ تا ۱۰۰۰میکرولیتر استفاده میشود.
جهت خرید انواع سرسمپلر کلیک نمایید
اساس کار سمپلرها، ایجاد خلا برای مکش محلول به درون سرسمپلر است. سمپلرها این کار را با پیستونی که در بالای آنها قرار دارد، انجام میدهند. با فشردن پیستون هوای داخل لوله بدنه سمپلر تخلیه شده و با رها کردن آن به آرامی درون آن خلایی ایجاد میشود که منجر به مکش محلول به درون سرسمپلر میشود. بعد از خواندن قسمت قبل و آشنایی با قسمت های تشکیل دهنده سمپلر ها می توانید بهتر با این دستگاه کار کنید .
برای کار با سمپلر در ابتدا لازم است تا یک سر سمپلر مناسب را به دستگاه متصل کنید. سپس فرآیند Pre-Wetting را انجام دهید.
سمپلر مناسب برای حجم نمونهای که میخواهید انتقال دهید، انتخاب کنید. برای این کار دامنه حجمی نوشته شده بر روی سمپلر را چک کنید.
در هنگام کار با سمپلر و جابجایی نمونه باید نکاتی را رعایت کرد که علاوه بر افزایش دقت در نمونهبرداری، در حفظ و افزایش طول عمر سمپلر هم میتوانند موثر باشد. در زیر به برخی از این اقدامات اشاره میشود.
کالیبراسیون به معنی بدست آوردن اختلاف بین نتایج واقعی با میزان حجم مورد نظر دستگاههای اندازه گیری است. سمپلر هم به عنوان یک ابزار اندازه گیری در آزمایشگاه نیاز به کالیبراسیون دوره ای دارد تا در صورت مشاهده اختلاف با معیارهای استانداردهای بین المللی و ملی، نسبت به رفع اختلاف اقدام شود. زیرا این اختلاف مستقیما در نتایج بدست آمده آزمایش و در نتیجه تصمیم گیری های مرتبط دخیل خواهد بود.
طبق استاندارد، از روش وزن سنجی برای کالیبراسیون سمپلر استفاده می شود. روش دیگری بنام رنگ سنجی وجود دارد که برای کنترل کیفی عملکرد سمپلر در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
برای کالیبره کردن سمپلر شرکت هایی تحت عنوان آزمایشگاه کالیبراسیون وجود دارند که توسط مراجع ذیصلاح تایید صلاحیت شده اند و با بررسی سمپلر، گزارش کالیبراسیون را برای درخواست کنندگان صادر می نمایند.
همانطور که توضیح داده شد، بهمنظور ارزیابی عملکرد سمپلرها، از معیارهای دقت و درستی استفاده میشود و همچنین بهمنظور تعیین مقدار خطای سمپلر در حجمبرداری از نمونهها، خطای سیستماتیک و خطای تصادفی سمپلر محاسبه میگردد.
اما چه زمان باید نسبت به کالیبراسیون یک سمپلر آزمایشگاهی اقدام کرد و میزان خطای قابل قبول چه مقدار است؟
حدود مجاز خطاهای سمپلر، توسط استانداردهای بینالمللی و ملی مشخص شده است و چنانچه خطاهای سمپلر از این مقدار تجاوز نماید، باید کالیبره شود. اما بهطورکلی و بهمنظور اطمینان از عمکلرد مناسب سمپلرها، پیشنهاد میشود تا حداقل یک مرتبه در سال، نسبت به کالیبراسیون سمپلر آزمایشگاهی، اقدام شود.
عموما برای کالیبراسیون یک سمپلر نیز، از آزمونی به نام آزمون گرانشی استفاده میشود که تنها باید در آزمایشگاههای مرجع و تحت شرایط کنترل شده و استانداری صورت بگیرد.
نمونهها و مایعات موجود در آزمایشگاهها، عموما عفونی و بیماریزا هستند. حجمبرداری از این مایعات خطرناک با استفاده از یک سمپلر آزمایشگاهی، علاوهبر آلودگی نوک سمپلر، باعث آلودگی بدنهی خارجی سمپلر و حتی در بعضی از موارد باعث آلودگی اجزای داخلی سمپلر میشود. چنانچه به این موضوع توجه نشود و در زمان مناسب، نسبت به آلودگیزدایی از سمپلر با روش صحیح اقدام نگردد، نه تنها نتایج آزمایشها با اشتباه روبرو میشود، بلکه ممکن است تا سلامت کاربر نیز با خطر مواجه شود.
یک سمپلر آزمایشگاهی، ممکن است به طرق مختلف آلوده شود که اطلاع از آنها یکی از الزامات کار در آزمایشگاه است. سمپلر ممکن است با عوامل گوناگونی آلوده شود که روش و روند آلودگیزدایی هر کدام از آنها، با یکدیگر متفاوت است و آگاهی از آنها در آلودگیزدایی صحیح از سمپلر، نقش حیاتی دارد.
جمعبندی
سمپلر آزمایشگاهی، یکی از پُرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی است که بهمنظور نمونهبرداری از مایعات مختلف به کار میرود. استفادهی صحیح از سمپلر و آگاهی از نکات حجمبرداری، جزو مهارتهای ضروری است که هر پرسنل آزمایشگاهی باید دارا باشد.
عملکرد دقیق و صحیح یک سمپلر آزمایشگاهی، نقش مهمی در صحّت و دقت نتایج آزمایشها دارد و چنانچه خطاهای اندازهگیری یک سمپلر، بیش از حدود مجاز تعیین شده باشد، باید در اسرع وقت نسبت به کالیبراسیون آن اقدام کرد.
در این مقاله سعی کردیم تا معرفی جامعی از سمپلرهای آزمایشگاهی، انواع آنها و سایر مسائل مربوط به سمپلر که دانستن آنها برای پرسنل آزمایشگاهی، جزو ضروریات محسوب میشوند، داشته باشیم.امیدوارم مطالب شرح داده شده در این مقاله ، شما را در کار با سمپلر و نمونهبرداری از مایعات کمک کرده باشد.
نظرات و تجربیات خود را با دیگر خوانندگان ما در میان بگذارد.
خرید بهترین برند ها و البته باکیفیت ترین آنها در زمینه سمپلر های آزمایشگاهی همیشه دقدقه بوده . فروشگاه اینترنتی ابوسینا بستری را فراهم نموده تا با مشاهده و مقایسه انواع سمپلر های آزمایشگاهی و گرفتن مشاوره از همکاران ما در ابوسینا بهترین ، کاربردی ترین و البته بهترین قیمت را به شما پیشنهاد دهند تا به صورت آنلاین خرید خود را انجام دهید. خرید آنلاین سمپلر آزمایشگاهی و ارسال به سراسر کشور.
فروش انواع میکروپیپت آزمایشگاهی از برترین برندهای داخلی و خارجی در ابوسینا.
محصولی موجود نیست
قیمت ها با مالیات